- 8 secties
- 82 lessen
- 52 weken
Expand all sectionsCollapse all sections
- Module 1 – Grondbeginselen van RouwInleiding op Module 1 – Grondbeginselen van Rouw Rouw is een diep menselijke reactie op verlies. Het is een proces dat zich uitstrekt over emoties, gedrag, lichamelijke gewaarwordingen en zingeving. In deze eerste module verkennen we de basisprincipes van rouw en de psychologische mechanismen die hiermee samenhangen. We gaan op zoek naar een fundament om rouw te begrijpen, te herkennen en – vooral – te erkennen als een normaal en noodzakelijk onderdeel van het leven. In onze maatschappij wordt rouw vaak gezien als iets dat "voorbij moet gaan" of "verwerkt moet worden". Maar rouw laat zich niet dwingen tot tijdslimieten of vaste fasen. Het is een persoonlijk, uniek en niet-lineair proces dat zich in ieders leven op een andere manier manifesteert. Deze module biedt een overzicht van de meest invloedrijke modellen en theorieën over rouw, zoals: de klassieke rouwstadia van Kübler-Ross de rouwtaken van Worden de verschillende typen rouw de normale uitingsvormen van rouw (lichamelijk, emotioneel, sociaal, spiritueel) de invloed van persoonlijke en omgevingsfactoren op het rouwproces en de mogelijke complicaties bij vastgelopen rouw Daarnaast besteden we aandacht aan veerkracht, beschermende factoren, en de invloed van cultuur en maatschappij op hoe rouw wordt beleefd. Deze basiskennis is essentieel voor iedereen die rouw wil begeleiden, erkennen of beter begrijpen – of het nu gaat om het verlies van een mens, een dier, of een andere betekenisvolle relatie.11
- 1.11.1 Definitie en Kernbegrippen van Rouw
- 1.21.2 De Verschillende Soorten Rouw
- 1.31.3 De Rouwfasen volgens Kübler-Ross
- 1.41.4 Het rouwmodel van William Worden – De vier rouwtaken
- 1.51.5 Normale Uitingen van Rouw na het Verlies van een Huisdier
- 1.61.6 Factoren die het Rouwproces bij het Verlies van een Huisdier Beïnvloeden
- 1.71.7 Rouwen – wanneer het proces vastloopt of ontspoort
- 1.81.8 Veerkracht en Beschermende Factoren
- 1.91.9 De Culturele Benadering van Rouw
- 1.101.10 De plaats van rouw in onze hedendaagse westerse samenleving
- 1.11Toetsvragen module 110 vragen
- Module 2 – De Mens-Dierrelatie en DierenrouwIn Module 2 richten we ons op een bijzondere vorm van rouw: het verlies van een huisdier. Voor veel mensen is een dier méér dan een gezelschapsmaatje – het is een bron van liefde, troost, structuur en zingeving. De relatie tussen mens en dier kan intens en transformerend zijn. Wanneer een dier overlijdt, blijft er dan ook een diepe leegte achter. Toch wordt dit verdriet in de samenleving vaak onvoldoende erkend. In deze module verkennen we de unieke aard van de mens-dierrelatie en hoe deze relatie invloed heeft op het rouwproces. We staan stil bij: de geschiedenis en evolutie van de mens-dierverbinding de verschillende typen relaties die mensen met hun dieren aangaan hechting en identificatie: hoe dieren deel worden van onze identiteit specifieke thema’s zoals euthanasie, schuldgevoel, en maatschappelijke ontkenning van dierenrouw de impact van het verlies op gezinnen, kinderen, ouderen en de sociale omgeving We onderzoeken ook de rol die dieren spelen in het gezin, in het dagelijks leven, en in ons emotioneel welzijn. Deze module biedt inzicht in waarom het verlies van een dier zo diep kan raken – en waarom het zo belangrijk is dat deze rouw serieus genomen wordt, door de omgeving én door rouwbegeleiders. Door deze inzichten ontwikkelen we meer empathie, erkenning en begrip voor een vorm van rouw die vaak in stilte wordt gedragen, maar diep resoneert in het hart van de mens.11
- 2.12.1 De Geschiedenis van de Mens-Dierrelatie
- 2.22.2 De Verschillende Soorten Mens-Dierrelaties
- 2.32.3 Hechting en Affectieve Band met Huisdieren
- 2.42.4 De Eigenheid van Dierenrouw
- 2.52.5 Maatschappelijk Niet-Erkende Rouw
- 2.62.6 Schuldgevoel bij Euthanasie
- 2.72.7 De Impact van het Verlies van een Huisdier op het Gezinssysteem
- 2.82.8 Identiteitsvragen in Relatie tot het Bezit van een Huisdier
- 2.92.9 Dierenrouw bij Kinderen
- 2.102.10 Dierenrouw bij Ouderen
- 2.11Quiz 2Kopieer40 minuten12 vragen
- Module 3 – Dieren, Gedrag, Behoeften en Morele RelatiesIn Module 3 verdiepen we ons in de leefwereld van het dier zelf. Wie is dat dier dat we liefhebben, verzorgen, verliezen en rouwen? Wat zijn zijn natuurlijke behoeften, gedragingen en communicatiewijzen? Wat betekent het eigenlijk om samen te leven met een dier — en welke morele verantwoordelijkheid draagt de mens daarin? Deze module biedt een brede basis in ethologie (de studie van diergedrag), communicatie, dierenwelzijn en de uiteenlopende manieren waarop dieren deel uitmaken van ons leven. We verkennen: hoe dieren zich uiten en communiceren, zowel onderling als met mensen wat hun basisbehoeften zijn op fysiek, emotioneel en sociaal vlak wat dierenwelzijn inhoudt en hoe dit in de praktijk vorm krijgt hoe rouw zich manifesteert na het verlies van een dier de specifieke relaties die mensen ontwikkelen met honden, katten en andere huisdieren (NAC's) en hoe ethiek en deontologie richting geven aan de manier waarop wij met dieren omgaan Door deze inzichten leer je niet alleen het gedrag en de behoeften van dieren beter begrijpen, maar ontwikkel je ook meer bewustzijn over de unieke band tussen mens en dier – en over wat het betekent om die band met respect en verantwoordelijkheid te dragen, ook in de context van rouw en afscheid. Deze module vormt daarmee een ethisch en praktisch fundament voor iedereen die werkt met dieren of mensen die een dier verloren hebben.11
- 3.13.1 Inleiding in de Ethologie
- 3.23.2 De Basis van Diercommunicatie
- 3.33.3 De Belangrijkste Behoeften van Huisdieren
- 3.43.4 Dierenwelzijn
- 3.53.5 Rouw Begrijpen na het Verlies van een Huisdier
- 3.63.6 De Mens-Hond Relatie
- 3.73.7 De Mens-Kat Relatie
- 3.83.8 De Nieuwe Huisdieren (NAC’s – Nieuwe of Alternatieve Compagnons)
- 3.93.9 Het Huisdier in Verschillende Contexten
- 3.10Quiz 3Kopieer10 minuten13 vragen
- 3.113.10 Ethiek en Deontologie in de Mens-Dierrelatie
- Module 4 – De Begeleiding van Rouw rond DierenIn Module 4 staat de praktische kant van rouwbegeleiding centraal: hoe begeleid je iemand die rouwt om het verlies van een dier op een professionele, empathische en respectvolle manier? Deze module biedt handvatten en inzichten voor (toekomstige) rouwcoaches die zich willen specialiseren in dierenverlies, en reikt een ethisch, communicatief en psychologisch kader aan voor betekenisvolle begeleiding. We gaan in op de specifieke houding van de rouwbegeleider, en verkennen de vaardigheden die essentieel zijn in het contact met mensen in verdriet. Onderwerpen die aan bod komen zijn onder andere: De rol en grondhouding van de rouwcoach Het belang van een warme ontvangst en een veilige werkrelatie (therapeutische alliantie) Empathisch en actief luisteren Gesprekstechnieken en het omgaan met intense emoties Het normaliseren en valideren van gevoelens De rol van persoonlijke waarden en overtuigingen in het rouwproces Werken aan veerkracht en hulpbronnen Preventie en signalering van gecompliceerde rouw En wanneer doorverwijzing naar andere professionals wenselijk is Deze module biedt niet alleen theorie, maar ook praktijkvoorbeelden, gespreksfragmenten en concrete richtlijnen. Zo krijg je als begeleider een stevig fundament om met vertrouwen en zorgvuldigheid mensen te ondersteunen in hun verlies van een geliefd dier.12
- 4.14.1 De Rol en Grondhouding van de Rouwcoach
- 4.24.2 De Ontvangst en de Therapeutische Alliantie
- 4.34.3 Empathisch en Actief Luisteren
- 4.44.4 Gespreks- en Communicatietechnieken
- 4.54.5 Het Legitimeren en Normaliseren van Emoties
- 4.64.6 Het Verkennen van Waarden en Overtuigingen
- 4.74.7 Werken met Hulpbronnen en Veerkracht
- 4.84.8 Het Omgaan met Intense Emoties
- 4.94.9 Preventie en Signalering van Gecompliceerde Rouw
- 4.104.10 Doorverwijzen naar Andere Professionals Indien Nodig
- 4.11Lesson 48Kopieer
- 4.12Quiz 4Kopieer40 minuten12 vragen
- Module 5 – Creatieve en Rituele Begeleiding bij DierenrouwRouw is niet alleen een innerlijk proces van verdriet, maar ook een zoektocht naar betekenis, verbinding en expressie. Wanneer een dierbaar dier overlijdt, ervaren veel mensen de behoefte om hun liefde en verlies vorm te geven – met woorden, gebaren, beelden of rituelen. Module 5 verkent hoe symboliek, creativiteit, spiritualiteit en rituelen kunnen bijdragen aan een gezonde rouwverwerking en het behouden van de band met het overleden dier. We duiken in de therapeutische kracht van rituelen: van intieme afscheidsmomenten tot groepsceremonies en gedenkplaatsen. Je leert hoe het creëren van persoonlijke rituelen, het gebruik van symbolische voorwerpen of het inrichten van een altaar kan helpen om het verlies tastbaar te maken en het hart ruimte te geven. Ook wordt er uitgebreid stilgestaan bij creatieve werkvormen, zoals schrijven, schilderen of beeldhouwen, als middel om emoties te uiten, te helen en te transformeren. Daarnaast verkent deze module de spirituele dimensie van rouw: van dierensymboliek in verschillende culturen tot persoonlijke ervaringen van verbondenheid voorbij de dood. Je leert hoe je als rouwcoach ruimte kunt geven aan zingeving, intuïtie en innerlijke beleving – en hoe je cliënten kunt begeleiden bij het vinden van hun eigen troostrijke rituelen. Thema’s in deze module zijn onder meer: Het belang en de functie van rituelen in het rouwproces Verschillende soorten (religieuze en seculiere) ceremonies Het creëren van gepersonaliseerde rituelen Symbolische en overgangsobjecten bij rouw De rol van creativiteit: kunstzinnige expressie, schrijven, muziek Dierensymboliek in culturen en tradities Spiritualiteit, tekenen van verbondenheid en het inrichten van een altaar Deze module biedt zowel praktische handvatten als diepgaande reflectie, met als doel om de rouwende op een holistische manier te ondersteunen: hoofd, hart, handen én ziel.11
- 5.15.1 Het Belang van Rituelen in het Rouwproces
- 5.25.2 De Verschillende Soorten Rituelen en Ceremonies
- 5.35.3 Het Creëren van Gepersonaliseerde Rituelen
- 5.45.4 Het Gebruik van Symbolische en Overgangsobjecten
- 5.55.5 De Rol van Creativiteit bij het Uiten van Emoties
- 5.65.6 Kunsttherapie en Rouw om een Huisdier
- 5.75.7 Therapeutisch Schrijven en Levensverhaal
- 5.85.8 De Symboliek van Dieren in Verschillende Culturen
- 5.95.9 Spiritualiteit in Dierenrouw
- 5.105.10 Het Creëren van een Altaar of Herdenkingsplek voor het Dier
- 5.11Quiz 5Kopieer40 minuten13 vragen
- Module 6 – Evaluatie en Monitoring in de RouwbegeleidingEffectieve rouwbegeleiding vereist niet alleen empathie en aanwezigheid, maar ook een doordacht gebruik van evaluatie- en opvolgingsinstrumenten. Deze module introduceert diverse tools die de rouwbegeleider helpen om het rouwproces van cliënten te volgen, hun noden te herkennen en het begeleidingstraject op maat aan te passen. Van intensiteitsschalen tot zelfevaluatiehulpmiddelen, van observatieformulieren tot tevredenheidsbevragingen – ieder instrument draagt bij aan een meerlaagse, dynamische kijk op rouw, waarbij zowel objectieve meting als subjectieve beleving centraal staan. Naast het opvolgen van het proces voor de cliënt, ondersteunt deze module ook de professionele ontwikkeling van de rouwbegeleider zelf, via intervisie, supervisie en reflectie. Deze evaluatieve aanpak versterkt de kwaliteit, diepgang en ethiek van de begeleiding – in dienst van een respectvolle en afgestemde ondersteuning bij dierenrouw.11
- 6.16.1 De Verschillende Soorten Rouwbeoordelingsinstrumenten
- 6.26.2 De Intensiteitsschalen van Rouwreacties
- 6.36.3 Vragenlijsten over de Mens-Dier Band
- 6.46.4 Empathische Benadering en Emotionele Ondersteuning
- 6.56.5 Zelfevaluatiehulpmiddelen voor de Cliënt
- 6.66.6 Het Logboek en het Rouwdagboek
- 6.76.7 Instrumenten om Voortgang van de Cliënt te Volgen
- 6.86.8 Sessieverslagen en Evaluaties
- 6.96.9 Evaluatie-instrumenten voor Klanttevredenheid
- 6.106.10 Supervisie en Intervisie tussen Professionals
- 6.11Quiz 6Kopieer30 minuten13 vragen
- Module 7 – Lichaamsgerichte en Emotieregulerende Technieken bij RouwInleiding Module 7 – Lichaamsgerichte en Emotieregulerende Technieken bij Rouw Rouw raakt niet alleen het hoofd en het hart, maar ook het lichaam. Het verlies van een dier kan zich uiten in vermoeidheid, spanning, onrust, slapeloosheid of ademnood. In deze module staat het lichaam centraal als ingangspoort voor verwerking, regulatie en heling. Via ademhaling, ontspanning, aandachtstraining en zachte zelfzorg krijgt de rouwende handvatten om met overweldigende gevoelens om te gaan. Deze technieken helpen om stress te kalmeren, het zenuwstelsel te reguleren en de innerlijke balans te herstellen. Daarnaast versterken deze methoden het contact met het hier en nu – essentieel wanneer iemand vastloopt in verdriet of herinneringen. Ze bieden ankerpunten in het lichaam, vanuit zachtheid, respect en verbinding. In deze module komen onder andere aan bod: Bewust ademen en hartritmecoherentie Progressieve spierontspanning (Jacobson) Autogene training (Schultz) Mindfulness en meditatie Positieve visualisatie Aarding via de vijf zintuigen EFT (Emotional Freedom Technique) Cognitieve ontkoppeling en defusie van gedachten Geweldloze communicatie met jezelf Dankbaarheids- en vriendelijkheidsoefeningen De technieken in deze module zijn zowel inzetbaar in begeleiding (tijdens sessies) als voor zelfzorg van de cliënt (thuis toepasbaar). Ze zijn laagdrempelig en kunnen worden aangepast aan leeftijd, rouwfase en persoonlijke voorkeur. Doel van deze module: het aanbieden van concrete, praktische tools om het lichaam tot rust te brengen, emoties te reguleren en veerkracht te versterken – als aanvulling op het emotionele en mentale rouwproces.11
- 7.17.1 Bewust Ademen en Hartritmecoherentie
- 7.27.2 Progressieve Spierontspanning volgens Jacobson
- 7.37.3 Autogene Training volgens Schultz
- 7.47.4 Mindfulness en Meditatie
- 7.57.5 Positieve Visualisatietechnieken
- 7.67.6 Aarding in het Hier en Nu en de Vijf Zintuigen
- 7.77.7 EFT – Emotional Freedom Technique
- 7.87.8 Technieken voor het Loskomen van Gedachten
- 7.97.9 Geweldloze Communicatie met Jezelf
- 7.107.10 Dankbaarheids- en Vriendelijkheidsoefeningen
- 7.11Quiz 7Kopieer30 minuten13 vragen
- Module 8 – Typische sessie in rouwbegeleiding bij dierenverliesDeze opleidingsmodule heeft als doel om de verschillende sleutelmomenten binnen een rouwbegeleidingssessie bij het verlies van een huisdier te belichten – van het creëren van een veilige basis tot het plannen van vervolgsessies. Aan de hand van 10 submodules verkennen we de uitdagingen en specifieke hulpmiddelen die bij elk deel van het gesprek passen, steeds vanuit een integratieve benadering, afgestemd op de unieke behoeften van de rouwende. We besteden bijzondere aandacht aan: Het opbouwen van een veilige en respectvolle sfeer Het verwelkomen van de emotionele beleving met echte empathie Het onderzoeken van de relatiegeschiedenis met het overleden dier Het legitimeren van het rouwproces Het helpen mobiliseren van de innerlijke veerkracht en hulpbronnen van de cliënt Daarnaast richten we ons op de co-creatie van betekenisvolle doelen, het inzetten van rituelen, en het aanreiken van concrete handvatten om de rouw op een gezonde manier te ondersteunen. Doorheen al deze fasen staat de houding van de rouwbegeleider centraal: luisteren, afstemmen, en met zachtheid meebewegen met wat de cliënt nodig heeft. Ook het maken van een sessieverslag en het plannen van vervolgstappen komen aan bod, om zo samenhang en continuïteit in het proces te waarborgen. Na afronding van deze module beschik je over een helder en gestructureerd overzicht van de verschillende fasen van een rouwsessie, én over concrete tools om op elk moment in het proces effectieve ondersteuning te bieden aan mensen in rouw.12
- 8.18.1 Voorbereiding van de sessie en creëren van een veilige omgeving
- 8.28.2 Ontvangst van de cliënt en het ophalen van verwachtingen
- 8.38.3 Verkenning van de levensgeschiedenis met het dier
- 8.48.4 Herkennen en erkennen van de actuele emoties
- 8.58.5 Normaliseren van het rouwproces en psycho-educatie
- 8.68.6 – Verkenning van de veerkrachtbronnen van de cliënt
- 8.78.7 Inzetten van een ritueel of symbolisch gebaar
- 8.88.8 Formuleren van een doel en concrete acties tot de volgende sessie
- 8.98.9 Reflectie en evaluatie van de sessie met de cliënt
- 8.108.10 Schrijven van een samenvatting en plannen van de volgende stappen in de begeleiding
- 8.11Lesson 89Kopieer
- 8.12Quiz 8Kopieer30 minuten13 vragen
6.1 De Verschillende Soorten Rouwbeoordelingsinstrumenten
De Verschillende Soorten Rouwbeoordelingsinstrumenten
In de rouwbegeleiding kunnen bepaalde tools en vragenlijsten helpen om de aard, intensiteit en evolutie van het rouwproces bij cliënten in kaart te brengen. Deze instrumenten bieden de begeleider inzicht in de beleving van de cliënt en maken het mogelijk om het begeleidingstraject beter af te stemmen op diens noden.
Rouwbeoordelingsinstrumenten zijn geen diagnostische tests, maar hulpmiddelen voor inzicht, bewustwording en gesprek.
Doel van rouwbeoordelingsinstrumenten
-
Verduidelijken van de gevoelens en gedachten van de cliënt
-
Objectiveren van bepaalde aspecten van het rouwproces
-
Detecteren van mogelijke risico’s op gecompliceerde rouw
-
Opvolgen van veranderingen in de loop van de begeleiding
-
Vergemakkelijken van communicatie, zeker wanneer praten moeilijk is
-
Empoweren van de cliënt via zelfinzicht
Verschillende soorten instrumenten
🔹 1. Kwalitatieve tools
Gebaseerd op open vragen, gesprekken, verhalen en zelfreflectie.
Voorbeelden:
-
Gestructureerde intakevragen
-
Open interviews
-
Verhalende benaderingen
-
Levensverhaaltechnieken
-
Beeldmateriaal of metaforen
Deze tools bevorderen diepgang en persoonlijke expressie.
🔹 2. Kwantitatieve tools
Gebaseerd op schalen, scores of vragenlijsten.
Voorbeelden:
-
Intensiteitsschaal voor rouw (zie 6.2)
-
Rouwsymptomen-checklist
-
Stressniveau-schalen
-
Schalen voor sociale steun of veerkracht
Deze tools geven een meetbaar en opvolgbaar beeld van het proces.
🔹 3. Combinatietools
Bijvoorbeeld een dagboek waarin men emoties bijhoudt én reflectieve vragen beantwoordt (zie ook 6.6).
Selectie en gebruik in de praktijk
De keuze van een tool hangt af van:
-
De aard van de hulpvraag
-
De persoonlijkheid en voorkeur van de cliënt
-
De fase van het rouwproces
-
De stijl van de begeleider
-
De beschikbare tijd
Belangrijk is dat het instrument ondersteunend is aan het proces, en geen doel op zich.
Wat is de rol van de rouwcoach?
-
Uitleg geven over het doel en de werking van het instrument
-
Zorgen voor een veilige, niet-oordelende context
-
Ruimte bieden voor dialoog over de resultaten
-
Het instrument zien als gespreksondersteuning, niet als diagnose
Belangrijke punten:
-
Rouwbeoordelingsinstrumenten helpen om het rouwproces inzichtelijk te maken
-
Ze ondersteunen reflectie, afstemming en opvolging
-
Er bestaan zowel kwalitatieve als kwantitatieve tools
-
De keuze van het instrument moet aansluiten bij de cliënt en het proces
-
De coach blijft de centrale verbindende factor